Trump trở lại và “đòn gió” thuế 46% với Việt Nam – Bản chất thật là gì?
Bài viết phân tích sâu sắc chính sách thuế mới của Mỹ với Việt Nam, hé lộ tác động, nguyên nhân và chiến lược ứng phó cho nhà đầu tư. 🚀 Xem ngay nhé!!
Chào Anh Chị NĐT, Em là Chuyên viên Tư vấn Chứng khoán tại SSI - PGD Nguyễn Hữu Cảnh. Đây là Website ChungkhoanGBF , Anh Chị muốn tham gia ROOM CỘNG ĐỒNG có thể Trả lời SỐ ĐIỆN THOẠI cá nhân tại mail này.
Bài viết dưới đây chỉ bài viết mang khuynh hướng cá nhân nếu có sai xót mong Anh Chị NĐT góp ý và Thông cảm bỏ qua ạ!!
Ngày 02/04/2025, chính quyền của ông Donald Trump công bố áp thuế đối ứng quy mô lớn nhằm tái khẳng định chiến lược “Nước Mỹ trên hết” trong thương mại toàn cầu. Trong số hơn 180 quốc gia bị ảnh hưởng, Việt Nam nằm trong nhóm bị áp mức thuế cao nhất – lên tới 46%, chỉ sau Campuchia và Lào. Mỹ lý giải mức thuế này dựa trên một phương pháp tính mới do USTR tự phát triển, không theo chuẩn WTO, cho rằng Việt Nam thực tế áp tới 90% thuế với hàng hóa Mỹ do tồn tại nhiều rào cản phi thuế quan và nghi vấn thao túng tiền tệ.
Điểm đặc biệt trong chiến lược thuế lần này là Mỹ không áp thuế đồng loạt một lần mà triển khai theo từng giai đoạn, gồm:
Áp thuế 25% lên ô tô từ 03/4/2025
Áp thuế đồng loạt 10% với hàng hóa nhập khẩu từ mọi quốc gia từ 05/4/2025
Áp riêng mức thuế đối ứng 46% với Việt Nam từ 09/4/2025
I. Con số 90% và 46%: Đây là tỷ lệ thâm hụt thương mại, không phải thuế suất
Ý nghĩa của con số 90%
Mỹ cho rằng Việt Nam đang đánh thuế lên đến 90% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ, và đây là lý do chính để Mỹ đưa ra thuế đối ứng lên đến 46%.
Tuy nhiên, đây không phải là mức thuế chính thức trên giấy tờ – vì: Mức thuế MFN trung bình mà Việt Nam áp lên hàng hóa Mỹ chỉ khoảng 9,4%. Nhưng Mỹ lại tính toán theo cách tiếp cận "phi truyền thống", bằng cách bao gồm:
46% là gì về mặt kỹ thuật?
Đây là mức thuế nhập khẩu bổ sung mà Mỹ đề xuất áp lên tất cả hàng hóa có xuất xứ từ Việt Nam.
Nghĩa là nếu một mặt hàng của Việt Nam đang không chịu thuế (0%) hoặc chịu thuế 10%, thì sau khi áp dụng thuế đối ứng, mức thuế mới sẽ lên tới 46% hoặc tổng cộng 56%.
Đây là mức cao bất thường, vượt cả mức thuế mà Mỹ từng áp cho Trung Quốc trong Thương chiến 1.0 (trung bình chỉ 25%-30%).
Việc Việt Nam có thặng dư lớn không đồng nghĩa Mỹ sẽ áp thuế ngay lập tức. Trên thực tế:
Trong quan hệ thương mại quốc tế, thặng dư lớn chỉ là một "cảnh báo mềm", khiến nước nhập siêu như Mỹ xem xét lại chính sách và ép đối tác điều chỉnh.
Tuy nhiên, để thực sự đánh thuế, Mỹ phải chứng minh được các yếu tố như:
Trợ cấp nhà nước.
Bán phá giá.
Gây tổn hại đến doanh nghiệp nội địa.
Trong trường hợp Việt Nam, chưa có cáo buộc nào chính thức về các hành vi trên, nên con số "46%" chỉ đang được dùng như một “đòn gió” chính trị – ngoại giao, nhằm tạo áp lực trước khi bước vào đàm phán chính thức.
II. Bóc tách bản chất thâm hụt thương mại Việt–Mỹ: Không phải cứ xuất siêu là Việt Nam hưởng lợi
Bản chất thâm hụt thương mại cần được phân loại theo “chủ thể hưởng lợi”
Dữ liệu cụ thể: Thâm hụt chủ yếu nằm ở nhóm hàng do FDI sản xuất
Nếu Mỹ đánh thuế toàn phần lên các mặt hàng này mà không phân biệt nguồn gốc sở hữu, thì:
Apple, Intel, HP bị ảnh hưởng trực tiếp (chi phí đội lên, chuỗi cung ứng gián đoạn).
Hàng hóa trở về Mỹ giá tăng, người tiêu dùng Mỹ thiệt.
Việt Nam bị mất niềm tin đầu tư từ FDI, khiến chuỗi cung ứng toàn cầu Mỹ đang “thoát Trung” bị ảnh hưởng ngược.
➡️ Tức là đòn trừng phạt thương mại sẽ phản tác dụng với chính Mỹ.
“Phần lớn hàng xuất khẩu sang Mỹ là do các tập đoàn Mỹ và đồng minh đầu tư, sản xuất tại Việt Nam. Nếu Mỹ đánh thuế không chọn lọc, sẽ tự làm hại đến chính doanh nghiệp của mình và cản trở quá trình tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu mà Mỹ đang chủ trương.”
III. Kiểm soát hàng Trung Quốc đội lốt hàng Việt để né thuế
Tại sao Mỹ đặt vấn đề này cao?
Đây không chỉ là chuyện thương mại, mà còn là chính trị và an ninh quốc gia đối với Mỹ.
Mỹ muốn kiểm soát ảnh hưởng của Trung Quốc, và Việt Nam cần chứng minh rằng mình không trở thành “vệ tinh thương mại” của Trung Quốc.
Nếu không kiểm soát tốt, Mỹ hoàn toàn có thể dùng lý do “lẩn tránh thuế” để đánh thuế cao hơn lên hàng hóa Việt Nam – bất chấp quan hệ song phương có thiện chí đến đâu.
Bối cảnh: Mỹ không muốn “lách thuế gián tiếp” qua Việt Nam. Kể từ chiến tranh thương mại Mỹ–Trung 2018, Mỹ đã:
Áp thuế cao (10–25%) lên hơn 550 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc.
Đồng thời, theo dõi các luồng hàng hóa dịch chuyển vòng để né thuế, đặc biệt thông qua Việt Nam.
Việt Nam trở thành “cửa ngách” lý tưởng cho hàng Trung Quốc “đội lốt” để tránh hàng rào thuế quan Mỹ.
Ví dụ: Về vụ việc năm 2019 mà Bộ Thương mại Mỹ áp thuế "chống lẩn tránh" đối với thép Việt Nam có nguồn gốc Trung Quốc – đây là một bài học lớn và có thể lặp lại nếu Việt Nam không kiểm soát nghiêm túc vấn đề xuất xứ.
IV. Vấn đề đặt ra: Dù có xử lý tốt các vấn đề ở trên, Việt Nam vẫn còn thâm hụt lớn với Mỹ
Sau khi loại trừ yếu tố "doanh nghiệp Mỹ sản xuất tại Việt Nam" (mục II), và kiểm soát hàng Trung Quốc núp bóng hàng Việt (mục III), thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ vẫn còn ở mức cao – ước tính trên 60–70 tỷ USD/năm.
Đây là con số vượt quá “ngưỡng chịu đựng chính trị” của Mỹ, đặc biệt là trong bối cảnh Mỹ đang tìm cách tái cân bằng chuỗi cung ứng toàn cầu và bảo vệ việc làm nội địa.
Giải pháp kép: Hành động song song trên hai trục
1. Giảm thâm hụt tức thời (ngắn hạn): Việt Nam chủ động mua thêm hàng hóa của Mỹ
Đây là biện pháp “điểm huyệt” để xoa dịu áp lực chính trị ngắn hạn từ Mỹ, nhất là với chính quyền Trump đang quay lại.
Những mặt hàng khả thi nhất: Việt Nam dự kiến mua thêm nhiều máy bay, khí hóa lỏng từ Mỹ
LNG (khí tự nhiên hóa lỏng): Phù hợp với chiến lược chuyển đổi năng lượng của Việt Nam, đồng thời giúp Mỹ tiêu thụ khí shale.
Máy bay Boeing: Từng là biểu tượng giao dịch ngoại giao (mua nhiều đợt trước 2016, 2019).
Thiết bị quốc phòng (vũ khí, radar, máy bay quân sự): Phù hợp với chiến lược hiện đại hóa quân đội Việt Nam, đồng thời nâng cấp quan hệ an ninh Mỹ–Việt.
Hiệu quả: Cắt ngay một phần thâm hụt, truyền thông tốt → tạo “thành tích ngoại giao” cho Mỹ.
2. Giảm thâm hụt dài hạn: Ưu đãi thuế quan & mở cửa hơn cho hàng Mỹ
Đàm phán để:
Giảm/miễn thuế nhập khẩu với một số mặt hàng chiến lược từ Mỹ.
Nới lỏng điều kiện tiếp cận thị trường cho các sản phẩm nông sản, công nghệ, dược phẩm, dịch vụ giáo dục – những ngành Mỹ có lợi thế.
Có thể tiến tới:
Thỏa thuận song phương kiểu FTA+ hoặc “FTA light” – không toàn diện như CPTPP nhưng đủ để tạo niềm tin chính sách.
Hiệu quả: Dần dần giảm tỷ lệ thâm hụt theo thời gian, đồng thời giữ Mỹ ở thế hợp tác hơn là đối đầu.
Việt Nam cần tái cấu trúc chuỗi giá trị để giữ chân FDI và vượt rào cản thuế
Giải pháp dài hạn không nằm ở “chống đỡ thuế quan”, mà là:
Tăng năng lực nội tại: phát triển công nghiệp hỗ trợ, nâng tỷ lệ nội địa hóa trong sản xuất; Chuyển từ lắp ráp sang sản xuất có giá trị cao (R&D, dịch vụ, logistics, công nghệ sạch…);
Tăng hiệu ứng lan tỏa từ khối FDI sang khu vực tư nhân trong nước;
Chủ động trong định vị chính sách: ví dụ đàm phán quy tắc xuất xứ minh bạch, cải thiện môi trường đầu tư chất lượng.
V. Nhà đầu tư Chứng khoán nên làm gì để đối ứng rủi ro từ chính sách thuế?
1. Rà soát danh mục – Tránh tập trung vào nhóm xuất khẩu sang Mỹ
Những ngành chịu tác động tiêu cực trực tiếp: dệt may, da giày, gỗ, thủy sản, săm lốp – nên giảm tỷ trọng đầu tư ngắn hạn hoặc chỉ giữ cổ phiếu của doanh nghiệp đã đa dạng thị trường xuất khẩu.
Những ngành gián tiếp bị ảnh hưởng: giấy, bất động sản KCN, logistics – cần theo dõi kỹ diễn biến đơn hàng và dòng vốn FDI.
2. Tập trung vào nhóm phòng thủ và ít chịu ảnh hưởng
Ngành tiêu dùng nội địa ổn định (MWG, PNJ, MSN…).
Ngành ngân hàng có chất lượng tài sản tốt, ít phụ thuộc tín dụng sản xuất.
Các doanh nghiệp có tỷ trọng xuất khẩu Mỹ thấp, hoặc phục vụ thị trường trong nước.
3. Cẩn trọng đòn bẩy – Chờ tín hiệu ổn định
VN-Index từng phục hồi sau mỗi đợt giảm sâu 6–7%, nhưng áp lực từ thuế khiến thị trường biến động mạnh trong ngắn hạn. Giữ tỷ lệ đòn bẩy thấp, không "bắt đáy" sớm nếu thị trường chưa có tín hiệu tạo nền ổn định.
4. Theo dõi sát diễn biến chính sách và thời điểm đàm phán
Mốc quan trọng là trước ngày 09/04/2025, nếu đàm phán thành công, thị trường có thể hồi phục nhanh. Nhà đầu tư nên cập nhật báo cáo, động thái từ phía Chính phủ và các nhãn hàng lớn (Nike, Walmart...) – vì họ cũng chịu tác động lớn và có thể tạo sức ép ngược lên chính phủ Mỹ.
MỘT SỐ ƯU ĐÃI TẠI SSI
Phí giao dịch hấp dẫn
Miễn lãi Margin 7 ngày
Lãi suất margin chỉ từ 9%
Gia tăng sức mua Margin
Thông tin liên hệ
SĐT liên hệ: 0901. 095. 330
ID SSI: 2603