Cú Sốc Từ Yen Carry Trade: Một Chuỗi Domino Tài Chính Sắp Sụp Đổ
Yen Carry Trade sụp đổ: Từ quyết định của BOJ đến nguy cơ khủng hoảng tài chính toàn cầu và làn sóng tháo chạy khỏi tài sản rủi ro.🚀 Xem ngay nhé!!
Chào Anh Chị NĐT, Em là Chuyên viên Tư vấn Chứng khoán tại SSI - PGD Nguyễn Hữu Cảnh. Đây là Website ChungkhoanGBF , Anh Chị muốn tham gia ROOM CỘNG ĐỒNG có thể Trả lời SỐ ĐIỆN THOẠI cá nhân tại mail này.
Bài viết dưới đây chỉ mang khuynh hướng cá nhân nếu có sai xót hay làm phiền mong Anh Chị NĐT góp ý và Thông cảm bỏ qua ạ!!
Trong suốt hơn hai thập kỷ qua, thế giới tài chính toàn cầu đã âm thầm vận hành trên một trụ cột tưởng chừng ít ai để ý: Yen Carry Trade – chiến lược vay vốn bằng đồng Yên Nhật với lãi suất siêu thấp để đầu tư ra toàn cầu. Từ Phố Wall đến các thị trường mới nổi, từ cổ phiếu công nghệ Mỹ đến trái phiếu chính phủ châu Âu, hàng nghìn tỷ USD dòng vốn giá rẻ đã được “bơm” ra từ Nhật Bản, góp phần giữ chi phí vay thấp, thúc đẩy tăng trưởng và kéo dài chu kỳ tài chính suốt hàng năm trời. Tuy nhiên, đến năm 2024–2025, mọi thứ bắt đầu đảo chiều. Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) đã chính thức khép lại thời kỳ tiền rẻ, chấm dứt chính sách lãi suất âm và kiểm soát đường cong lợi suất – những mảnh ghép cốt lõi làm nên nền móng của Yen Carry Trade. Kết quả là một hiệu ứng domino đang lan rộng: đồng Yên tăng giá đột biến, nhà đầu tư tháo chạy, thị trường tài sản toàn cầu chao đảo và hệ thống tài chính quốc tế đứng trước một bước ngoặt lớn. Bài viết này sẽ phân tích toàn diện bản chất của Yen Carry Trade, lý do vì sao nó đang "unwind", và hệ quả sâu rộng có thể xảy ra đối với thị trường toàn cầu trong thời kỳ hậu lãi suất thấp.
1. Yen Carry Trade là gì?
Yen Carry Trade là chiến lược đầu tư dựa trên việc vay đồng Yên Nhật (JPY) với lãi suất cực thấp, sau đó chuyển đổi sang các đồng tiền có lợi suất cao hơn để đầu tư vào tài sản như trái phiếu chính phủ Mỹ, cổ phiếu, bất động sản hoặc thậm chí cả tiền mã hóa. Đây là một trong những trụ cột đầu tư toàn cầu trong hơn hai thập kỷ qua nhờ vào chính sách lãi suất 0% và chương trình nới lỏng định lượng (QE) kéo dài của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ).
2. Tình hình hiện tại: Yen Carry Trade đang "unwind"
a. BOJ kết thúc chính sách tiền tệ siêu nới lỏng
Vào tháng 3/2024, BOJ chấm dứt chính sách lãi suất âm và từ bỏ kiểm soát đường cong lợi suất (YCC) – một biện pháp từng giúp duy trì lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản (JGBs) ở mức thấp trong nhiều năm.
Đến tháng 5/2025, lợi suất trái phiếu kỳ hạn 30 năm của Nhật đã vượt 3,1%, mức cao nhất từ năm 2004 (Reuters).
b. Yen tăng giá mạnh, đòn bẩy vỡ trận
Khi đồng yên tăng giá, những khoản vay bằng yên trước đây trở nên đắt đỏ hơn khi quy đổi trở lại.
Với các vị thế sử dụng leverage 10x–20x, bất kỳ biến động nào về tỷ giá hay lợi suất cũng gây ra rủi ro margin call – buộc nhà đầu tư phải bán tháo tài sản.
c. Tác động lan rộng: bán tháo trái phiếu Mỹ, cổ phiếu công nghệ
Nhà đầu tư Nhật đồng loạt rút vốn khỏi tài sản nước ngoài (đặc biệt là trái phiếu chính phủ Mỹ), gây ra đợt bán tháo trái phiếu Mỹ trong tháng 5/2025 (Barron's).
Nhiều nhà đầu tư từng dùng tiền vay từ Nhật để mua cổ phiếu công nghệ Mỹ như NVIDIA, Apple… giờ cũng buộc phải thanh lý, gây áp lực giảm giá trên thị trường chứng khoán.
3. Rủi ro hệ thống từ sự sụp đổ của Yen Carry Trade
a. Tăng trưởng toàn cầu bị đe dọa
Yen Carry Trade trong nhiều năm qua là trụ cột âm thầm giữ cho lãi suất toàn cầu ở mức thấp. Khi hàng nghìn tỷ USD chảy từ Nhật ra toàn cầu dưới dạng vay giá rẻ bằng đồng Yên, chúng giúp tài trợ cho:
Chính phủ các nước phát triển: thông qua việc nhà đầu tư Nhật và quốc tế mua trái phiếu Mỹ, châu Âu với kỳ vọng lợi suất chênh lệch.
Doanh nghiệp toàn cầu: nhận vốn rẻ để mở rộng đầu tư, đặc biệt là các công ty công nghệ sử dụng vốn vay lớn.
Các thị trường mới nổi: thu hút dòng tiền tìm kiếm lợi suất cao hơn, dù rủi ro cao hơn.
➡️ Khi chiến lược Yen Carry Trade sụp đổ do lãi suất Nhật Bản tăng, chi phí vay vốn toàn cầu cũng tăng theo, gây ra hệ quả:
Chi phí tài trợ nợ công tăng vọt: Lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 30 năm đã tăng lên gần 4,8–5%. xem thêm
Các dự án dài hạn trong lĩnh vực hạ tầng – công nghệ chững lại do dòng tiền đầu tư sụt giảm.
Các nước đang phát triển (EM) đối mặt với khủng hoảng thanh khoản và khủng hoảng tiền tệ nếu nhà đầu tư rút vốn.
Ví dụ: Ở Ấn Độ, Indonesia và Việt Nam, khi dòng vốn ngoại rút đi mạnh, ngân hàng trung ương buộc phải tăng lãi suất để giữ đồng nội tệ – điều này gây áp lực lớn lên doanh nghiệp nội địa
b. Nguy cơ "domino": bán tháo chéo
Với hàng ngàn tỷ USD bị dồn vào carry trade, khi một nhóm nhà đầu tư bị buộc rút lui, "panic sell" lan rộng:
Cổ phiếu → Trái phiếu → Tiền tệ → Vàng → Tiền mã hóa.
USD/JPY giảm mạnh về mốc 143 trong một đêm (dấu hiệu panic rõ rệt – theo báo cáo từ TradingView và dữ liệu thị trường thực tế).
📌 Ví dụ: Nasdaq từng sụt gần 5% trong một phiên đêm; đồng thời Nikkei của Nhật giảm tới 13% trong sự kiện panic tháng 8/2024 – xem thêm.
=> Tâm lý đám đông là mấu chốt: ai cũng muốn là người đầu tiên thoát khỏi giao dịch này → panic sell → hệ thống tài chính mất ổn định.
c. Portfolio rebalancing
Các quỹ lớn của Nhật như Japan Post Bank, GPIF (Government Pension Investment Fund) hay các công ty bảo hiểm Nhật từ lâu đã:
Vay tiền trong nước (hoặc dùng tiền nhàn rỗi với lãi suất gần 0%)
Mua trái phiếu Mỹ, châu Âu để sinh lời.
➡️ Hiện nay, lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật (JGBs) đã lên trên 1,5%, khiến việc giữ tài sản ngoại quốc không còn hấp dẫn:
Họ phải chi trả chi phí phòng vệ tỷ giá (hedging cost) khi giữ tài sản bằng USD – thường ~2–2,5%/năm → lợi suất thực tế < 2%.
Trong khi JGBs hiện mang lại lợi suất thực tế tương đương mà không cần bảo hiểm.
Kết quả:
Các quỹ Nhật bán bớt trái phiếu Mỹ để mua lại trái phiếu Nhật.
Gây ra áp lực kép lên trái phiếu Mỹ: vừa thiếu cầu mới, vừa bị bán ra → lợi suất tăng mạnh.
4. Tại sao BOJ chấp nhận chấm dứt Yen Carry Trade?
a. Lạm phát vượt kiểm soát: Thời kỳ tiền rẻ không còn phù hợp
Dữ liệu thực tế: Core CPI của Nhật Bản đã liên tục vượt mức mục tiêu 2% trong 12 tháng liên tiếp từ đầu 2024 đến giữa 2025. Tháng 4/2025, CPI lõi đạt 3.5% – mức cao nhất kể từ năm 1991 (Reuters, 22/5/2025).
Phân tích:
Trong suốt hơn 30 năm, Nhật Bản trì trệ trong giảm phát, khiến BOJ phải duy trì lãi suất cực thấp.
Nhưng lạm phát quay lại mạnh mẽ sau COVID-19, chiến tranh Nga–Ukraine và chi phí nhập khẩu tăng cao → lạm phát lần này là thật, không còn là "ảo ảnh".
➡️ BOJ không thể tiếp tục giữ lãi suất thấp vì nó sẽ đổ thêm dầu vào lạm phát, khiến đồng Yên mất giá hơn nữa và chi phí sinh hoạt tăng vọt.
b. Áp lực xã hội – tài khóa và rủi ro "nợ bẫy"
Nợ công của Nhật đã vượt 260% GDP – mức cao nhất trong G7.
Mỗi năm, chính phủ Nhật phải phát hành thêm hàng chục nghìn tỷ yên trái phiếu để tài trợ ngân sách. xem thêm
Nếu lãi suất tiếp tục tăng, gánh nặng trả lãi nợ sẽ phá vỡ ngân sách.
Nhưng mâu thuẫn là:
Nếu tiếp tục in tiền để giữ lãi suất thấp → lạm phát không kiểm soát.
Nếu tăng lãi suất quá nhanh → nợ công mất kiểm soát.
➡️ BOJ chọn giải pháp từng bước để thị trường vận hành lại tự nhiên, dỡ bỏ kiểm soát đường cong lợi suất, dù biết sẽ gây sốc ngắn hạn.
c. Phục hồi vai trò thị trường trái phiếu nội địa
Trong suốt hơn 10 năm nới lỏng định lượng (QE), BOJ đã:
Trở thành chủ sở hữu lớn nhất trái phiếu chính phủ Nhật (JGBs) – nắm hơn 50% tổng lượng trái phiếu lưu hành.
Làm thị trường JGBs mất thanh khoản nghiêm trọng – ít nhà đầu tư dám mua bán thật vì không thể dự đoán hành vi BOJ.
➡️ Việc dừng QE và YCC là để:
Khôi phục định giá thị trường đúng nghĩa.
Thu hút lại các nhà đầu tư nội địa như GPIF, các ngân hàng thương mại, các công ty bảo hiểm – vốn từng rời bỏ thị trường nội địa để mua trái phiếu Mỹ, Úc, v.v. vì lợi suất JGBs quá thấp.
d. Cái giá phải trả: Phá vỡ trật tự tài chính toàn cầu
Trật tự cũ (2000–2022):
Nhật là bến đỗ tiền rẻ của toàn cầu.
Đồng Yên yếu giúp:
Mỹ bán trái phiếu giá rẻ.
Phố Wall bơm tiền đầu tư khắp nơi.
Các thị trường mới nổi được hưởng lợi gián tiếp từ vốn rẻ.
Trật tự mới (2024–2025):
Đồng Yên mạnh lên → nhà đầu tư unwinding carry trade.
BOJ không còn "neo lợi suất toàn cầu" → lãi suất Mỹ, châu Âu buộc phải phản ánh rủi ro thật.
Các quốc gia mới nổi mất dòng vốn rẻ → tăng trưởng chậm lại, tiền tệ mất giá, khủng hoảng nợ có thể bùng phát.
Ví dụ cụ thể:
Trái phiếu Mỹ kỳ hạn 30 năm tăng lợi suất vượt 5% vào đầu tháng 5/2025.
USD/JPY tụt từ 152 về 143 chỉ trong 3 phiên – một cú sốc lịch sử
Nasdaq và S&P 500 giảm 3–5% trong phiên đêm khi nhà đầu tư Nhật rút tiền về để tránh margin call.
⚠️ Nhưng quyết định này đi kèm cái giá: phá vỡ chuỗi ổn định tài chính toàn cầu mà chính BOJ đã giúp thiết lập suốt hàng chục năm.
MỘT SỐ ƯU ĐÃI TẠI SSI
Phí giao dịch hấp dẫn
Miễn lãi Margin 7 ngày
Lãi suất margin chỉ từ 7%
Gia tăng sức mua Margin
Thông tin liên hệ
SĐT liên hệ: 0901. 095. 330
ID SSI: 2603